ارزیابی مقاومت ارقام مختلف مرکبات نسبت به Alternaria alternata عامل بیماری لکه قهوهای مرکبات با استفاده از RAPD-PCR

    نیکو کاکوان1*، حمیدرضا زمانی زاده2، بهار مرید1، شهاب حاج منصور2، حسین طاهری3   1 -گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تاکستان، تاکستان، ایران   2-گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران   3- بخش آفات و بیماریهای گیاهی، موسسه تحقیقات مرکبات، رامسر، ایران     * نویسنده مسئول: [email protected]     تاریخ پذیرش:12/11/90 1/3/90 تاریخ دریافت:     چکیده   لکه قهوه ‌ ای آلترناریایی از مهمترین بیماریهای مرکبات در سراسر جهان و ایران می ‌ باشد. این بیماری بوسیله Altranaria alternata ایجاد می ‌ شود و خسارت اقتصادی بالایی به این محصول وارد می ‌ کند. ارقام مختلف مرکبات از نظر مقاومت به این بیماری تنوع ژنتیکی بالایی دارند و استفاده از مارکر ‌ های مولکولی روش مناسبی برای ارزیابی مقاومت این ارقام می ‌ باشد. در این پژوهش، 13 گونه و واریته مرکبات به نام ‌ های اورلاندو تانجلو، مینئولا تانجلو، کلمانتین، نارنگی محلی، یونسی، فورچون، کینو، پیج، پرتقال تامسون، پرتقال محلی، لیمو شیرین، لیمو ترش و نارنج مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد رقم ‌ های پیج، مینئولا تانجلو و اورلاندو تانجلو نسبت به A. alternata بسیار حساس هستند و علائم شدید بیماری را نشان دادند. بر اساس شاخص سنجش بیماری ( DRI ) این ارقام در کلاس حساس قرار گرفتند. در این پژوهش، نارنج و نارنگی کلمانتین به عنوان ارقام مقاوم معرفی شدند. در روش مولکولی، استخراج دی ان آ ی کل از برگهای مرکبات با استفاده از سی تب- فنول کلروفرم انجام شد و از دوآغازگر الیگونوکلئوتیدی P12 و AL1 3 برای تکثیر قطعات دی ان آ به صورت تصادفی استفاده شد. در نارنج و نارنگی کلمانتین یک باند850 جفت باز توسط آغازگر P12 و یک باند 1250 جفت باز توسط آغازگر AL13 تکثیر شد که همان ژن مقاومت می ‌ باشد، ولی در دیگر ارقام هیچ ‌ گونه باندی در این نواحی دیده نشد. با توجه به نتایج مارکر مولکولی و آزمون بیماریزایی نارنج و کلمانتین نسبت به بیماری لکه قهوه ‌ ای مرکبات مقاوم و دارای ژن مقاومت (تکثیر شده توسط آغازگرها) می ‌ باشد و دیگر ارقام مرکبات مورد بررسی، نسبت به این بیماری حساس یا نیمه حساس می ‌ باشند. این اولین گزارش از وجود ژنهای مقاومت به A. alternata در ارقام مختلف مرکبات نسبت به بیماری لکه قهوه ‌ ای در ایران می ‌ باشد.